Analiza PESTEL: co to jest, jak to zrobić i przykłady

Co to jest analiza PESTEL?

Analiza PESTEL to narzędzie strategiczne używane w biznesie i planowaniu strategicznym do oceny zewnętrznego otoczenia, w którym działa organizacja. Akronim PESTEL odnosi się do sześciu kluczowych czynników uwzględnianych przy przeprowadzaniu tej analizy: politycznych, ekonomicznych, społecznych, technologicznych, środowiskowych i prawnych. Każdy z tych czynników reprezentuje wymiar otoczenia, który może wpływać na działalność i sukces firmy.

Pochodzenie analizy PESTEL

Analiza PESTEL została pierwotnie opracowana jako narzędzie do oceny zewnętrznego otoczenia w marketingu i planowaniu strategicznym. Jej początki sięgają lat 60. XX wieku, kiedy zaczęto dostrzegać znaczenie uwzględniania czynników zewnętrznych przy planowaniu strategii biznesowych. Narzędzie ewoluowało na przestrzeni kolejnych dekad, z włączeniem nowych czynników i wymiarów, aby odzwierciedlić zmiany w otoczeniu biznesowym i wymagania społeczeństwa.

Do czego służy analiza PESTEL?

Analiza PESTEL służy różnorodnym celom w biznesie, wszystkie skoncentrowane na zrozumieniu i dostosowaniu się do zewnętrznego otoczenia, w którym działa organizacja. Oto główne cele tej analizy:

• Identyfikacja możliwości i zagrożeń: Analiza PESTEL pomaga zidentyfikować czynniki zewnętrzne, które mogą wpływać na wyniki i perspektywy firmy, w celu identyfikacji możliwości wzrostu i rozwoju, a także zagrożeń mogących negatywnie wpłynąć na organizację.
• Przygotowanie i planowanie strategiczne: Analiza PESTEL dostarcza kluczowych informacji do formułowania solidnych i efektywnych strategii biznesowych.
• Podejmowanie świadomych decyzji: Użycie tego narzędzia oferuje solidną podstawę do podejmowania świadomych i uzasadnionych decyzji.
• Zrozumienie rynku i kierunku strategicznego: Narzędzie pomaga zrozumieć rynek, na którym działa firma, i czynniki wpływające na jej funkcjonowanie.
• Zarządzanie ryzykiem: Analiza PESTEL ułatwia proaktywne zarządzanie ryzykiem poprzez identyfikację i ocenę czynników zewnętrznych mogących stanowić zagrożenie dla firmy.

Jak przeprowadzić analizę PESTEL?

Przeprowadzenie analizy PESTEL wymaga uwzględnienia i analizy kilku faz:

Faza 1: Polityczna

Czynniki polityczne obejmują polityki rządowe, stabilność polityczną, regulacje i prawa, relacje międzynarodowe oraz polityki fiskalne. Są one istotne, ponieważ mogą wpływać na zdolność firmy do działania, jej rentowność i strategię handlową.

Przykłady czynników politycznych w Polsce:

• Zmiany w przywództwie politycznym: Wybory, zmiany rządu i ideologia liderów politycznych mogą wpływać na polityki i regulacje, które dotyczą firm.
• Ustawodawstwo i regulacje: Nowe ustawy, regulacje lub zmiany w istniejących mogą wpływać na obszary takie jak podatki, handel międzynarodowy, ochrona środowiska, zdrowie i bezpieczeństwo pracy.
• Stabilność polityczna: Stabilność lub niestabilność polityczna w Polsce może wpływać na zaufanie inwestorów, bezpieczeństwo prawne i długoterminowe planowanie firm.
• Relacje międzynarodowe: Spory handlowe, sankcje międzynarodowe czy umowy handlowe mogą wpływać na operacje i strategie handlu zagranicznego firm.
• Polityka fiskalna: Zmiany w stawkach podatkowych, zachęty fiskalne czy polityki wydatkowe mogą wpływać na popyt konsumencki, inwestycje biznesowe i rentowność.

Jak oceniać czynniki polityczne?

• Monitorowanie ciągłe: Utrzymywanie się na bieżąco z wydarzeniami politycznymi i decyzjami rządowymi na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym jest kluczowe dla zrozumienia otoczenia.
• Analiza ryzyka: Ocena, jak zmiany polityczne mogą wpływać na firmę pod względem kosztów, operacji, dostępu do rynków itp.
• Udział w procesie politycznym: Interakcja z decydentami politycznymi, udział w grupach nacisku i stowarzyszeniach handlowych w celu wpływania na kształtowanie polityk korzystnych dla firmy.
• Adaptacja strategiczna: Opracowanie planów awaryjnych i dostosowanie strategii biznesowej do przewidywania i łagodzenia skutków zmian politycznych.

Faza 2: Ekonomiczna

Czynniki ekonomiczne obejmują zmienne, takie jak wzrost gospodarczy, inflacja, bezrobocie, kursy walut, stopy procentowe, dostęp do kredytów i dystrybucję dochodów. Mają one znaczenie, ponieważ mogą determinować siłę nabywczą konsumentów, koszty produkcji, decyzje inwestycyjne i ogólny klimat biznesowy.

Przykłady czynników ekonomicznych w Polsce:

• Wzrost gospodarczy: Tempo wzrostu PKB może wpływać na popyt na towary i usługi, a także na dostępność możliwości inwestycyjnych.
• Inflacja: Poziomy inflacji mogą wpływać na ceny, marże zysku i zachowania konsumenckie.
• Stopa bezrobocia: Wysokie poziomy bezrobocia mogą obniżyć popyt na produkty i usługi, podczas gdy pełne zatrudnienie może zwiększyć konkurencję o talenty i podnieść koszty pracy.
• Kursy walut: Wahania kursów walut mogą wpływać na konkurencyjność eksportu i importu oraz na koszty surowców i produktów zagranicznych.
• Polityka monetarna: Decyzje dotyczące stóp procentowych i podaży pieniądza mogą wpływać na dostępność kredytów, inwestycje biznesowe i konsumpcję.

Jak oceniać czynniki ekonomiczne?

• Analiza kluczowych wskaźników: Śledzenie wskaźników ekonomicznych takich jak PKB, inflacja, bezrobocie, stopy procentowe i bilans handlowy w celu zrozumienia trendów gospodarczych.
• Analiza rynku: Ocena popytu konsumentów, nawyków wydatkowych i trendów rynkowych w odpowiedzi na zmiany gospodarcze.
• Scenariusze przyszłości: Rozważanie różnych scenariuszy gospodarczych i ich potencjalnych skutków dla firmy, takich jak recesja, ekspansja gospodarcza czy wahania kursów walut.
• Strategie zarządzania ryzykiem: Opracowanie strategii dywersyfikacji przychodów, redukcji kosztów i zarządzania ryzykiem finansowym, a także dostosowanie się do niekorzystnych zmian gospodarczych.

Faza 3: Społeczna

Czynniki społeczne obejmują aspekty takie jak trendy kulturowe, demograficzne, styl życia, zdrowie i edukacja oraz postawy wobec kwestii społecznych i środowiskowych. Te czynniki mogą wpływać na popyt na produkty i usługi, percepcję marki, siłę roboczą i akceptację praktyk biznesowych przez społeczeństwo.

Przykłady czynników społecznych w Polsce:

• Zmiany demograficzne: Tendencje w populacji, takie jak starzenie się, migracja, urbanizacja czy zmiany w strukturze rodzinnej, mogą wpływać na potrzeby i preferencje konsumentów.
• Style życia i wartości kulturowe: Zmiany w wartościach, stylach życia, preferencjach konsumpcyjnych i trendach społecznych mogą wpływać na popyt na produkty i usługi.
• Zdrowie i dobrostan: Większa świadomość zdrowia i dobrostanu może zwiększyć popyt na produkty ekologiczne, zdrową żywność, opcje ćwiczeń i produkty związane z opieką osobistą.
• Technologia i media społecznościowe: Szybka adopcja technologii i powszechne korzystanie z mediów społecznościowych mogą wpływać na sposób komunikacji firm z klientami, promocję produktów i zarządzanie reputacją.
• Edukacja i świadomość ekologiczna: Wzrost świadomości na temat kwestii środowiskowych i społecznych może wpływać na decyzje zakupowe i reputację firm w oparciu o ich etyczne i zrównoważone praktyki.

Jak oceniać czynniki społeczne?

• Badania rynkowe: Przeprowadzanie badań rynkowych w celu zrozumienia preferencji, zachowań i zmieniających się potrzeb konsumentów.
• Analiza trendów: Monitorowanie pojawiających się trendów w społeczeństwie, takich jak zmiany w kulturze popularnej, ruchy społeczne czy zmiany norm społecznych.
• Udział w społeczności: Interakcja z społecznością i interesariuszami jest niezbędna do zrozumienia ich obaw, potrzeb i oczekiwań wobec firmy.
• Ocena reputacji marki: Monitorowanie publicznego postrzegania marki i jej zgodności z wartościami i oczekiwaniami społecznymi pomoże zidentyfikować obszary do poprawy lub potencjalne ryzyka.

Faza 4: Technologiczna

Czynniki technologiczne obejmują wszelkie postępy lub zmiany w technologii, które mogą wpływać na sposób działania firm, produkcję, dystrybucję i marketing produktów i usług.

Przykłady czynników technologicznych w Polsce:

• Postępy w sztucznej inteligencji (AI): AI transformuje różne sektory poprzez automatyzację zadań, personalizację doświadczeń i optymalizację procesów.
• Internet rzeczy (IoT): Połączenie urządzeń i obiektów z internetem tworzy nowe możliwości w takich obszarach jak zdrowie, produkcja, logistyka i inteligentne domy.
• Technologie energii odnawialnej: Rozwój odnawialnych źródeł energii i technologii czystych zmienia sposób, w jaki firmy zarządzają swoimi zasobami i wpływem na środowisko.
• Big data i analiza danych: Zdolność do zbierania, przechowywania i analizowania dużych ilości danych wspiera podejmowanie decyzji opartych na danych, personalizację i identyfikację trendów.
• Blockchain: Technologia rozproszonego rejestru znajduje zastosowanie w sektorach takich jak finanse, łańcuch dostaw i opieka zdrowotna, poprawiając bezpieczeństwo, przejrzystość i efektywność.
• Postępy w robotyce: Robotyka jest coraz częściej wykorzystywana w produkcji, logistyce, opiece zdrowotnej i innych sektorach w celu zwiększenia produktywności i redukcji kosztów pracy.

Jak oceniać czynniki technologiczne?

• Badania i rozwój: Śledzenie postępów w badaniach i rozwoju w różnych obszarach technologicznych istotnych dla branży.
• Analiza konkurencji: Obserwowanie, jak inne konkurencyjne firmy przyjmują i wykorzystują technologię oraz jak może to wpłynąć na pozycję własnej firmy na rynku.
• Ocena infrastruktury technologicznej: Analiza zdolności i efektywności infrastruktury technologicznej firmy do wykorzystania możliwości i stawiania czoła wyzwaniom technologicznym.
• Analiza wpływu: Ocena, jak postępy technologiczne mogą zmieniać preferencje konsumentów, istniejące modele biznesowe, wymagania dotyczące szkolenia i umiejętności siły roboczej.

Faza 5: Ekologiczna

Czynniki ekologiczne dotyczą relacji między firmami a środowiskiem, w którym działają. Obejmują one kwestie związane z ochroną zasobów naturalnych, łagodzeniem zmian klimatycznych, zarządzaniem odpadami i ochroną bioróżnorodności.

Przykłady czynników ekologicznych w Polsce:

• Zmiany klimatyczne: Zmiany w wzorcach klimatycznych mogą wpływać na dostępność wody, stabilność łańcuchów dostaw i częstotliwość oraz intensywność ekstremalnych zdarzeń pogodowych.
• Regulacje środowiskowe: Prawa i regulacje dotyczące jakości powietrza, wody, zarządzania odpadami, emisji gazów cieplarnianych i ochrony bioróżnorodności mogą wpływać na operacje i koszty firm.
• Niedobór zasobów naturalnych: Niedobór lub nadmierna eksploatacja zasobów takich jak woda, energia i minerały mogą wpływać na dostępność i koszty surowców oraz energii dla firm.
• Zrównoważony rozwój i odpowiedzialność społeczna biznesu (CSR): Wzrost świadomości na temat zrównoważonego rozwoju i CSR napędza popyt na bardziej zrównoważone i etyczne produkty oraz praktyki biznesowe.
• Zarządzanie odpadami i recykling: Regulacje i oczekiwania społeczne dotyczące zarządzania odpadami i recyklingu napędzają potrzebę przyjęcia bardziej zrównoważonych praktyk w łańcuchu dostaw i operacjach biznesowych.

Jak oceniać czynniki ekologiczne?

• Audyt ekologiczny: Przeprowadzanie okresowych ocen praktyk i wyników ekologicznych firmy jest ważne dla identyfikacji obszarów do poprawy i zgodności z przepisami.
• Ocena cyklu życia produktu: Analiza wpływu środowiskowego produktów i usług na każdym etapie ich cyklu życia, od produkcji do utylizacji, w celu identyfikacji możliwości redukcji wpływu.
• Monitorowanie regulacji: Śledzenie przepisów i regulacji środowiskowych na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym oraz zapewnienie zgodności z przepisami.
• Zaangażowanie interesariuszy: Interakcja z interesariuszami, takimi jak grupy ekologiczne, lokalne społeczności i organy regulacyjne, w celu rozwiązywania problemów ekologicznych i współpracy nad zrównoważonymi rozwiązaniami.

Faza 6: Prawna

Czynniki prawne obejmują wszelkie przepisy lub regulacje, które mogą mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na działalność firmy. Mogą one określać warunki, na jakich firma może działać, obowiązki prawne, które musi spełniać, oraz ryzyka prawne, na które jest narażona.

Przykłady czynników prawnych w Polsce:

• Prawo pracy: Normy dotyczące zatrudnienia, zatrudniania, warunków pracy, płacy minimalnej, praw pracowników i bezpieczeństwa w miejscu pracy.
• Normy zdrowotne i bezpieczeństwa: Regulacje określające standardy bezpieczeństwa produktów, higieny żywności, bezpieczeństwa pracy i ochrony konsumentów.
• Prawo podatkowe: Prawa i regulacje dotyczące podatku dochodowego, VAT, ceł, ulg podatkowych i sprawozdawczości finansowej.
• Ochrona konsumenta: Normy chroniące prawa konsumentów, takie jak przepisy dotyczące gwarancji, reklamy wprowadzającej w błąd i prywatności danych.
• Własność intelektualna: Prawa chroniące prawa własności intelektualnej, takie jak patenty, znaki towarowe, prawa autorskie i tajemnice handlowe.
• Normy środowiskowe: Regulacje dotyczące ochrony środowiska, zarządzania odpadami, emisji zanieczyszczeń i ochrony zasobów naturalnych.

Jak oceniać czynniki prawne?

• Analiza ryzyka prawnego: Identyfikacja i ocena ryzyk prawnych związanych z działalnością gospodarczą, w tym zgodności z przepisami, postępowań sądowych i potencjalnych sankcji.
• Śledzenie zmian legislacyjnych: Utrzymywanie się na bieżąco z aktualizacjami i zmianami w przepisach i regulacjach istotnych dla branży i rynku, na którym działa firma.
• Konsultacja z ekspertami prawnymi: Współpraca z prawnikami specjalizującymi się w branży i konkretnych obszarach prawa w celu uzyskania porad na temat zgodności z przepisami i zarządzania ryzykiem prawnym.
• Audyt prawny: Przeprowadzanie okresowych audytów w celu oceny zgodności z przepisami i identyfikacji obszarów do poprawy w politykach i praktykach biznesowych.
• Opracowanie polityk i procedur: Ustanowienie wewnętrznych polityk i procedur zapewniających zgodność z przepisami i minimalizujących ryzyko prawne we wszystkich obszarach działalności firmy.

Przykłady rzeczywiste analizy PESTEL

Dla lepszego zrozumienia analizy PESTEL warto zapoznać się z rzeczywistymi przykładami. Oto dwa kompletne analizy PESTEL dwóch ważnych i całkowicie różnych marek, które mogą pomóc zrozumieć, jak wykorzystać to narzędzie na swoją korzyść:

Tesla

Kontekst firmy:

Tesla, Inc., znana z innowacyjnych pojazdów elektrycznych, magazynowania energii i rozwiązań z zakresu energii słonecznej, staje w obliczu dynamicznie zmieniającego się środowiska biznesowego. Aby utrzymać pozycję lidera na rynku i rozszerzać swoją globalną obecność, Tesla przeprowadza analizę PESTEL w celu lepszego zrozumienia sił zewnętrznych, które mogą wpłynąć na jej strategię i operacje.

Analiza PESTEL Tesli:

• Polityczna: Zachęty rządowe do zakupu pojazdów elektrycznych, relacje handlowe międzynarodowe.
• Ekonomiczna: Wahania cen ropy naftowej, stopy procentowe.
• Społeczna: Rosnąca świadomość ekologiczna, preferencje mobilności.
• Technologiczna: Postępy w technologii baterii, innowacje w energii odnawialnej.
• Ekologiczna: Regulacje dotyczące emisji CO2, wpływ zmian klimatycznych.
• Prawna: Normy bezpieczeństwa pojazdów, ochrona własności intelektualnej.

Starbucks

Kontekst firmy:

Starbucks Corporation dąży do rozszerzenia swojej globalnej obecności i dostosowania się do zmieniających się preferencji konsumentów. Aby ukierunkować swoje strategie ekspansji i adaptacji, Starbucks przeprowadza analizę PESTEL, aby lepiej zrozumieć siły zewnętrzne, które mogą wpłynąć na jej operacje i strategię globalną.

Analiza PESTEL Starbucks Corporation:

• Polityczna: Polityki handlowe i taryfy, normy lokalne na rynkach międzynarodowych.
• Ekonomiczna: Wahania cen kawy, globalne warunki ekonomiczne.
• Społeczna: Zmiany w preferencjach konsumentów, świadomość ekologiczna.
• Technologiczna: Postępy w obsłudze klienta, zrównoważona produkcja kawy.
• Ekologiczna: Wpływ zmian klimatycznych na produkcję kawy, zarządzanie odpadami.
• Prawna: Regulacje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa, prawo pracy.

Podsumowanie analizy PESTEL

Dzięki powyższym informacjom mają Państwo już jaśniejszy obraz na temat analizy PESTEL, czym jest, jak ją przeprowadzać, jakie wytyczne należy przestrzegać w każdej fazie, oraz na przykładach dwóch znanych marek, jak przeprowadzać ten proces. To najlepszy moment, aby wykorzystać te wiedzę we własnym biznesie, gdyż już posiadają Państwo odpowiednie informacje do rozpoczęcia analizy zewnętrznego otoczenia firmy.